Jak wyjść z długów? Poradnik krok po kroku

Pierwszym i najważniejszym krokiem jest dokładne zrozumienie swojej sytuacji. Wiele osób unika kontaktu z wierzycielami, co prowadzi do narastania odsetek i kosztów windykacyjnych. Tymczasem rozwiązaniem jest analiza wszystkich zobowiązań: kwoty zadłużenia, wysokości rat, terminów spłaty oraz tego, które długi są najpilniejsze. Bezwzględnym priorytetem powinny być zobowiązania z wysokimi odsetkami lub te, które mogą skutkować poważnymi konsekwencjami prawnymi, np. zaległości wobec urzędu skarbowego czy ZUS. Najlepiej jest po prostu stworzyć listę wszystkich długów, a następnie na jej podstawie opracować plan krok po kroku, jak z nich wyjść, uwzględniający kolejność spłat itd.

Wbrew obawom wielu osób, wierzyciele nie są nastawieni wyłącznie na windykację i egzekucję. Zależy im przede wszystkim na odzyskaniu należności. Dlatego w wielu przypadkach możliwe jest negocjowanie warunków spłaty.

Najczęściej stosowane rozwiązania to rozłożenie zadłużenia na mniejsze raty, czasowa karencja w spłacie lub częściowe umorzenie odsetek. Alternatywą stanowi obrona w sądzie przy pomocy kancelarii prawnej, która wbrew pozorom może mieć wysoką skuteczność, szczególnie jeśli mówimy o pożyczkach pozabankowych lub po drodze doszło do cesji wierzytelności – wówczas ważność tej ostatniej można zakwestionować. Jednak negocjacje są łatwiejsze, szczególnie jeśli dłużnik wykaże chęć współpracy i przedstawi realny plan spłaty.

Jednym z narzędzi, które może pomóc w odzyskaniu kontroli nad finansami, jest konsolidacja kredytów. Polega ona na połączeniu kilku zobowiązań w jeden kredyt, dzięki czemu zamiast kilku rat o różnych terminach i wysokościach spłaca się tylko jedną.

Konsolidacja daje możliwość wydłużenia okresu spłaty i obniżenia miesięcznego obciążenia. Choć w dłuższym okresie całkowity koszt kredytu wzrośnie, dla wielu osób jest to jedyny sposób, aby uniknąć opóźnień i dalszego zadłużania się. Banki udzielają kredytów konsolidacyjnych zarówno w formie gotówkowej, jak i hipotecznej – w tym drugim przypadku wymagane jest zabezpieczenie w postaci nieruchomości, ale oprocentowanie jest wówczas znacznie niższe.

Sama restrukturyzacja długów nie wystarczy, jeśli nie zostaną wprowadzone zmiany w codziennym zarządzaniu pieniędzmi. Należy jak najszybciej wprowadzić budżet domowy, w formie spisywania wszystkich dochodów i wydatków oraz wyznaczeniu limitów w poszczególnych kategoriach.

W praktyce oznacza to rezygnację z części wydatków, które nie są niezbędne, np. abonamentów, częstych zakupów na raty czy nadmiernych wydatków konsumpcyjnych. Z drugiej strony warto poszukać sposobów na zwiększenie dochodów – dodatkowa praca, sprzedaż nieużywanych przedmiotów czy podniesienie kwalifikacji zawodowych powinny pomóc w wygospodarowaniu środków na szybszą spłatę zadłużenia. W praktyce warto poświęcić więcej czasu zwiększeniu dochodów, niż cięciu wydatków, bo w dłuższej perspektywie wspiera to w dotrzymywaniu zobowiązań i motywowaniu się.

Zdarzają się sytuacje, gdy zadłużenie jest tak duże, że zwykłe negocjacje czy konsolidacja nie wystarczą. Wówczas możliwe są bardziej radykalne rozwiązania. Jednym z nich jest skorzystanie z pomocy wyspecjalizowanych kancelarii zajmujących się restrukturyzacją zadłużenia.

W skrajnych przypadkach ostatecznym rozwiązaniem jest upadłość konsumencka. Jest to procedura sądowa, która pozwala osobie fizycznej na częściowe lub całkowite oddłużenie, choć wiąże się z utratą części majątku i poważnymi konsekwencjami dla historii kredytowej. Zanim jednak ktoś zdecyduje się na ten krok, warto rozważyć wszystkie inne możliwości i skorzystać z porady doradcy finansowego lub prawnika, bo informacja na temat upadłości konsumenckiej pozostaje w systemie finansowym już na zawsze.

Samo wyjście z zadłużenia to dopiero początek. Aby uniknąć powrotu do podobnej sytuacji, konieczne jest wypracowanie nowych nawyków finansowych. Tutaj właściwie nie ma innego wyjścia, niż przygotowanie funduszu awaryjnego, który pozwoli przetrwać kilka miesięcy na bezrobociu bez konieczności sięgania po pożyczki. Przyda się on również w razie wystąpienia niespodziewanych wydatków. Należy również jak ognia unikać wszelkich kredytów konsumpcyjnych, a w szczególności kart kredytowych, bo bardzo łatwo jest ich nadużywać i po raz kolejny wpaść w pętlę długów.