Zastrzeżenie PESEL – dlaczego warto i jak to zrobić?

Zastrzeżenie numeru PESEL oznacza wpisanie go do specjalnego rejestru prowadzonego przez Ministra Cyfryzacji. Osoby i instytucje, które chcą zawrzeć z Tobą umowę (np. bank, operator komórkowy czy firma leasingowa), mają obowiązek sprawdzenia w tym rejestrze, czy PESEL jest zastrzeżony. Jeśli jest – nie mogą podpisać umowy, która wiązałaby się z zobowiązaniami finansowymi, dopóki zastrzeżenie nie zostanie cofnięte.

Zastrzeżenie PESEL nie wpływa na Twoją zdolność do normalnego funkcjonowania – nie utrudnia korzystania z usług publicznych, leczenia, pracy czy głosowania. Chroni wyłącznie przed nadużyciem danych osobowych w celach finansowych.

Zastrzec PESEL może każdy pełnoletni obywatel Polski, niezależnie od tego, czy miał wcześniej problemy z kradzieżą danych. W szczególności warto to zrobić, jeśli:

• zgubiłeś dowód osobisty lub inny dokument zawierający Twój PESEL

• podejrzewasz, że Twoje dane mogły trafić w niepowołane ręce

• chcesz profilaktycznie zabezpieczyć się przed ewentualnym oszustwem

Zastrzeżenie nie ma terminu ważności – pozostaje aktywne, dopóki samodzielnie go nie cofniesz.

Najwygodniejszą i najszybszą metodą jest zastrzeżenie numeru PESEL online, za pośrednictwem serwisu mObywatel.gov.pl. Wymagany jest profil zaufany lub inna metoda logowania (np. bankowość elektroniczna).

Po zalogowaniu wybierasz usługę “Zastrzeż PESEL” i potwierdzasz operację. Proces zajmuje kilka minut, a wpis do rejestru odbywa się automatycznie.

Można również zastrzec numer PESEL osobiście, udając się do dowolnego urzędu gminy z dokumentem tożsamości. Urzędnik przyjmie Twoje oświadczenie i zarejestruje zastrzeżenie w systemie.

Możliwe jest także zastrzeżenie numeru przez osobę trzecią, jeśli udzielisz jej stosownego pełnomocnictwa.

Cofnięcie zastrzeżenia PESEL odbywa się w taki sam sposób jak jego zastrzeżenie – przez internet lub w urzędzie. Można to zrobić tymczasowo (np. na czas ubiegania się o kredyt), a następnie ponownie aktywować zastrzeżenie.

W serwisie mObywatel znajdziesz również historię wszystkich operacji – dzięki temu możesz sprawdzić, kiedy PESEL był zastrzeżony lub odblokowany.

Od czerwca 2024 r. banki, firmy leasingowe, operatorzy komórkowi i inne instytucje mają obowiązek sprawdzania rejestru PESEL przed podpisaniem z klientem umowy dotyczącej zobowiązań finansowych. Jeśli Twój PESEL jest zastrzeżony – nie mogą zawrzeć takiej umowy, nawet jeśli ktoś przedstawi się Twoim imieniem i nazwiskiem oraz posłuży się Twoimi dokumentami.

Co ważne, jeśli mimo zastrzeżenia dojdzie do podpisania umowy, np. przez pomyłkę instytucji, odpowiedzialność finansowa nie spada na Ciebie. Chroni Cię prawo.

Nie, ale z punktu widzenia bezpieczeństwa danych osobowych – zdecydowanie warto to zrobić. Ministerstwo Cyfryzacji przewiduje, że w przyszłości zastrzeżenie PESEL może być wymagane przy niektórych procedurach urzędowych, jednak obecnie jest to działanie dobrowolne i darmowe.